Një element i dukshëm i fillimit të pushtimit rus të Ukrainës është se inteligjenca amerikane duket se ka qenë në vend. SHBA paralajmëroi se Rusia do të pushtonte, pavarësisht mohimeve të Kremlinuit. Por siç e pamë pastaj Rusia  nisi pushtimin. Si e arriti këtë here të bëjë “gol” inteligjenca amerikane?

Presidenti Joe Biden dhe zyrtarët amerikanë arritën të zbulojnë mjaft kohë përpara planet ruse në Ukrainë. Ata bënë të ditur prej muajsh se Rusia do të pushtonte Ukrainën, pavarësisht nga garancitë e Moskës për të kundërtën.

Pas një llogaritjeje të gabuar në lidhje me tërheqjen nga Afganistani, informacioneve të gabuara në prag të luftës në Irak dhe shumë gabimeve të tjera, ky është një moment i rëndësishëm për komunitetin e inteligjencës amerikane.

E pyeta Tim Weiner, autorin e Historisë tërheqëse dhe shteruese të CIA-s, botim i vitit të vitit 2007 “Trashëgimia e hirit”, për mendimet e tij mbi atë se çka mund të ketë ndryshuar.

Biseda jonë me email, e modifikuar paksa, është si më poshtë.

Një element i dukshëm i fillimit të pushtimit rus të Ukrainës është se inteligjenca amerikane duket se ka qenë në vend. SHBA paralajmëroi se Rusia do të pushtonte, pavarësisht mohimeve të Kremlinuit. Por siç e pamë pastaj Rusia nisi pushtimin. Si e arriti këtë here të bëjë “gol” inteligjenca amerikane?

WEINER: Drejtori i CIA-s, Bill Burns, një diplomat karriere, dhe shefi i tij, drejtori i inteligjencës kombëtare, Avril Haines, një ish-zëvendësdrejtor i CIA-s, erdhën në detyrë një vit më parë. Komuniteti amerikan i inteligjencës, duke përfshirë Agjencinë e Sigurisë Kombëtare, e cila përgjon komunikimet, ishte fokusuar në antiterrorizëm për 20 vjet. Burns dhe Haines u ripërqëndruan te Rusia dhe Kina, duke u fokusuar në mbledhjen dhe analizimin e inteligjencës mbi regjimet autoritare të presidentit rus Vladimir Putin dhe presidentit kinez Xi Jinping.

Për herë të parë pas një kohe të gjatë, agjencitë amerikane të inteligjencës po mendonin në mënyrë strategjike, duke parë horizontin, në krahasim me raportimin e asaj që ndodh “pesë minuta më pare” si i thonë fjalës.

Rezultati ishte një pamje e qartë dhe parashikuese e synimeve të Putinit ndaj Ukrainës.

Ju keni shkruar një histori shteruese të CIA-s që dokumenton dështime të shumta të inteligjencës, mbulime të përsëritura dhe operacione të prishura, të cilat kushtuan jetën e mijëra njerëzve që punonin ose u inkurajuan nga inteligjenca amerikane gjatë Luftës së Ftohtë. Si ka ndryshuar mbledhja e inteligjencës amerikane në lidhje me Rusinë që nga fillimi i viteve 1990?

WEINER: Pyetja në fakt duhet të jetë se si ka ndryshuar inteligjenca jonë, që kur Donald Trump u largua nga detyra. Në përgjithësi, inteligjenca amerikane bën atë që Shtëpia e Bardhë i thotë të bëjë.

Vlerësimi i lartë i Trumpit për Putinin – i cili nuk ka ndryshuar – dhe afiniteti i tij kurioz për pikëpamjet e Kremlinit nënkuptonin se çdo gjë që CIA po i thoshte për Rusinë kishte pak ndikim në politikën e jashtme amerikane.

Kjo ka ndryshuar, padyshim. Kur Presidenti Joe Biden e quan Putinin një despot, ai bazohet në raportimet nga CIA, Departamenti i Shtetit dhe agjencitë e tyre simotra.

Përtej mbledhjes së inteligjencës, SHBA-ja përdori efektivisht inteligjencën pothuajse në kohë reale. Administrata Biden deklasifikoi dhe lëshoi ​​informacione strategjike në një përpjekje për të parandaluar operacionet e disinformacionit të spiunazhit rus. Çfarë mendimi keni për këtë taktikë të re?

WEINER: Nuk është një taktikë e re, por mjaft e vjetër. Ajo që SHBA po bën është një luftë politike, diçka që nuk e ka bërë në mënyrë efektive që nga fundi i Luftës së Ftohtë. (Kjo është tema e librit tim të fundit, “Marrëzia dhe lavdia.”) Lufta politike është mënyra në të cilën kombet projektojnë fuqinë e tyre dhe tregojnë vullnetin e tyre kundër një armiku, pa lëshimin e raketave apo dërgimin e marinsave. Aktivizimi i kësaj taktike kërkon përdorimin e spektrit të plotë të inteligjencës dhe diplomacisë, nga operacionet e fshehta dhe spiunazhi, te diplomacia shtrënguese dhe sanksionet ekonomike, si dhe orkestrimi i duhur i këtyre instrumenteve nga presidenti.

Përdorimi i luftës politike – duke përfshirë deklasifikimin dhe publikimin e shpejtë të inteligjencës sekrete – ekspozoi dhe njollosi në mënyrë efektive planet e Putinit për të përdorur dezinformimin dhe gënjeshtrat si instrumente lufte.

Në fund të fundit, kjo është një betejë për të vërtetën dhe formësimi i pikëpamjeve të njerëzve për regjimet autoritare është pjesë e mënyrës se si zhvillohet lufta politike.

Biden është zotuar vazhdimisht të mos angazhojë trupa ushtarake amerikane në vijën e parë të një lufte midis Ukrainës dhe Rusisë, në mënyrë që të mos fillojë Lufta e Tretë Botërore. Duke pasur parasysh këtë zotim, si mund të përdoret komuniteti i inteligjencës amerikane brenda Ukrainës?

WEINER: CIA dhe Agjencia e Sigurisë Kombëtare mund të mbështesin rezistencën ukrainase me inteligjencën e fushëbetejës. CIA gjithashtu mund të sigurojë armë vdekjeprurëse si raketat anti-ajrore Stinger. CIA dërgoi miliarda dollarë armë për rebelët afganë që luftonin forcat e armatosura sovjetike gjatë pushtimit të Afganistanit në vitet 1980. CIA ka trajnuar grupe të vogla ukrainasish në luftë të parregullt — pra operacione paraushtarake — për tetë vjet. Është e imagjinueshme – nëse ky konflikt kthehet në një pushtim të gjatë dhe të përgjakshëm – që oficerët e CIA-s mund t’i bashkohen vetë betejës, që do të ishte një propozim së paku i rrezikshëm. Sigurisht që ekziston një kuadër paraushtarak i CIA-s, i cili do të ishte shumë i lumtur të kthente ushtarë rusë në shtëpi me arkivole.

Nga një këndvështrim më i gjerë, si po ripozicionohet komuniteti i inteligjencës amerikane, tani që SHBA janë tërhequr nga Afganistani, nga fokusi në luftën kundër terrorit të fillimit të shekullit të 21-të, në luftën midis demokracisë dhe autokracisë që Biden ka paralajmëruar prej kohësh?

WEINER: Kjo luftë do të formësojë botën përgjatë shekullit të 21-të. Burns dhe Haines i kanë kthyer Kinën dhe Rusinë, si prioritetet e tyre më të larta. Xi dhe Putin duan të projektojnë fuqinë e tyre shumë përtej kufijve të tyre — dhe lufta politike është mënyra kryesore në të cilën ata do të kërkojnë të fitojnë një ndikim më të madh mbi kombet afër dhe larg. Por Shtetet e Bashkuara do të jenë nën presion të vështirë për ta fituar atë luftë, nëse dhe derisa të riparojnë demokracinë e tyre.

Humbja më e madhe që Shtetet e Bashkuara kanë pësuar ndonjëherë në fushën e luftës politike erdhi në Kapitol më 6 janar 2021, kur një autokrat i padëshiruar iu afrua rrezikshëm përmbysjes së shtetit të së drejtës.