Zëvendës Ndihmës Sekretari i Shtetit i SHBA dhe i dërguari i posaçëm i SHBA për Ballkanin Perëndimor Gabriel Escobar ndodhet në Bosnje dhe Hercegovinë.
Në takimin e sotëm me gazetarët, Escobar foli për qëllimet e vizitës së tij, duke theksuar se situata në Bosnje dhe Hercegovinë është një shqetësim i thellë për administratën amerikane.
“Kjo është vizita ime e tretë në Bosnje në dy muajt e mëparshëm dhe më duhet të them se gjatë vizitave të mia në vendet e Ballkanit Perëndimor pashë se në çfarë krize realisht është BiH. Nuk e kam fjalën vetëm për krizën politike, por për krizën afatgjatë që ekziston në BiH. Historia e vërtetë e Ballkanit dhe e ish-Jugosllavisë është historia e suksesit të shtatë vendeve të ish-Jugosllavisë. Historia është e suksesshme kur bëhet fjalë për NATO-n, katër janë në NATO, dy në Bashkimin Evropian, një është rrugës për në BE.
Kur shikon Ballkanin Perëndimor në tërësi, ke edhe Shqipërinë, e cila me shumë mundësi do të bëhet anëtare e Bashkimit Evropian. Kur bëhet fjalë për Ballkanin Perëndimor dhe për pjesën e Ballkanit Perëndimor që nuk është pjesë e BE-së, ne jemi dëshmitarë të rritjes ekonomike fenomenale. Ekonomitë e Malit të Zi, Serbisë dhe Kosovës janë zhvilluar me një ritëm tepër të lartë. Administratat fiskale në Shqipëri dhe Maqedoninë e Veriut i bëjnë ato unike dhe kështu kualifikohen për anëtarësim në BE. Me integrimin evropian dhe të gjitha proceset e lidhura ekonomike në rajon, Ballkani Perëndimor është tashmë rajoni me rritjen më të shpejtë në Evropë. Do të jetë një burim rritjeje dhe zhvillimi për Evropën, do të jetë një burim rajonal për sektorin e energjisë, transportit, sektorit të IT, teknologjisë dhe duke pasur parasysh qendrat e mëdha universitare, do të bëhet një qendër arsimore” – beson Escobar.
Eskobar thekson se Bosnja dhe Hercegovina aktualisht nuk është pjesë e një historie të tillë të suksesshme rajonale.
“Bosnja nuk është pjesë e gjithçkaje për të cilën po flas tani. Ekonomia e Bosnjes mezi është rritur vitin e kaluar dhe COVID-19 nuk është arsye për ta bërë këtë. Ajo mezi mund ta luftonte inflacionin. Ekonomia u rrit me një të katërtën e normës së rritjes së regjistruar në Kosovë. Largimi i të rinjve është dhjetë herë më i madh se në Maqedoninë e Veriut apo Serbi. Ndërsa vendet e tjera po bëjnë përparim në luftën kundër korrupsionit, korrupsioni është përkeqësuar këtu. Sipas një raporti nga Transparency International, vetëm Bjellorusia dhe Azerbajxhani janë më të korruptuara se BiH. Prandaj, problemi i vërtetë në BiH është korrupsioni i rrënjosur thellë, dhe ju e dini se njerëzit po largohen nga ky vend jo sepse nuk duan të jetojnë në një shtet multietnik. Po largohen nga ky vend se nuk gjejnë punë pa lidhje korruptive. Ky është problemi” – deklaroi Escobar.
Prandaj, i dërguari amerikan thekson se administrata e vendit të tij është e fokusuar në radhë të parë në problemin e korrupsionit në vendin tonë.
“Ky është qëllimi i vërtetë në të cilin jemi fokusuar dhe çfarë duam të arrijmë kur punojmë për krijimin e një shteti të qëndrueshëm këtu në BiH. Sigurisht që ne kemi edhe një krizë të menjëhershme politike në vend dhe ajo krizë e menjëhershme politike ndikon në funksionimin e institucioneve qendrore dhe shkatërron ekonominë e këtij vendi, gjë që është e panevojshme. Synimi ynë është të përpiqemi ta ndihmojmë këtë vend të gjejë një rrugë përpara drejt formimit dhe ekzistencës së institucioneve qendrore që do të mundësojnë jetën politike dhe ekonomike të këtij vendi dhe të arrijë hapin me rajonin. Kjo është kritike për këtë vend. Unë jam gati të jem partner i çdo politikani dhe çdo të huaji që është gati të luftojë korrupsionin. Përndryshe do ta bëjmë vetë. Por ky është qëllimi i vizitës sime. Jo një krizë e menjëhershme, por zgjidhje e problemeve afatgjata që ekzistojnë në Bosnje dhe Hercegovinë. Gjithashtu kërkoj nga të gjithë politikanët që takoj të jenë pjesë e zgjidhjes ose do t’i shikojmë si pjesë të problemit”- tha Eskobar.
I pyetur nga Dnevni Avaz se si e komenton faktin se ka rezistencë ndaj projektit “Ballkani i Hapur” në BiH, Kosovë dhe Mal të Zi, që nënkupton krijimin e një tregu dhe zone ekonomike të përbashkët mes vendeve të rajonit, Escobar edhe një herë theksoi se Shtetet e Bashkuara e mbështesin projektin.
“Ne mbështesim çdo përpjekje për integrim ekonomik rajonal. Procesi i Berlinit, Tregu i Përbashkët Rajonal, CEFTA dhe Ballkani i Hapur. Për sa kohë që është e hapur për të gjitha vendet, për sa kohë që ofron sisteme ligjore dhe rregullatore dhe i ngre ato në nivel evropian, për sa kohë që promovon drejtësinë, tregtinë e hapur, ne do t’i mbështesim këto parime. Unë do të thosha se kjo tashmë po ndodh, se ka një integrim të madh ekonomik rajonal pa ose me një treg të përbashkët rajonal. Por BiH është e vetmja që nuk merr pjesë. Për sa kohë që është një iniciativë ekonomike, mund të jetë pozitive. Në fund të fundit, ekonomitë e kësaj zone nuk mund të funksionojnë nëse keni një treg prej 600 mijë vetash në Mal të Zi ose 2 milionë në Maqedoninë e Veriut. Ju duhet një treg prej 20 milionësh që të gjithë të marrin pjesë në të. Kjo është baza mbi të cilën ne kushtëzojmë mbështetjen tonë për “Ballkanin e Hapur” – thekson Escobar.
Por i dërguari amerikan thekson se integrimit ekonomik duhet t’i paraprijë krijimi i institucioneve të forta.
“Gjithashtu, duhet të punohet edhe për forcimin e institucioneve. Nuk mund të kesh iniciativë për hapjen e kufijve nëse nuk ke rregullore të duhura për hyrjen e njerëzve, kundër pastrimit të parave, kundër kontrabandës etj. Të gjitha këto duhet të përfshihen në të gjitha këto nisma. Ne nuk do të mbështesim asnjë iniciativë që nuk e përfshin atë. Duhet të them, edhe nëse kam folur diku tjetër për “Ballkanin e Hapur”, nuk do ta bëj këtë këtu. Pse? Sepse Bosnja thjesht nuk është ende e kualifikuar për këtë. Institucionet nuk funksionojnë. Në vend që të integroheni në pjesën tjetër të rajonit, ju shpërbëheni duke marrë përsipër përgjegjësitë nga autoritetet qendrore dhe duke zvogëluar kompetencat. Për momentin, BiH nuk kualifikohet as në “Ballkanin e Hapur” deklaroi Escobar.
